Vücudumuzun çalışma sistemi bir epey enteresandır. Görünmeyen, incecik bir damar bazen o uzvun sağlıklı çalışmasının temel nedeni olabiliyor. Bunlardan bir tanesi de testisi kaplayan skrotum olarak isimlendirilen derinin içinde bulunan damarlardır. Testislere kan akışını ve oksijensiz kanın geri dönüşünü sağlayan bu damarlarda yaşanan genişleme varikosel olarak isimlendirilir ve birden fazla vakit kolay kolay fark edilmez.
Varikosel rahatsızlığı erken yaşta oluşmaya başlar ve sessiz sedasız ilerler. Hafif ilerleme durumunda bazen ağrı yapabilirken güzelce ilerlediği vakit kısırlığa kadar giden üreme sıkıntılarına neden olabilir. Lakin pek çok durumda ne ağrı ne de kısırlık yapar. Bu nedenle de kolay kolay fark edilmez lakin tekrar de bir sıkıntıdır. Gelin varikosel nedir, neden olur yakından bakalım ve belirtileri ile tedavi usullerini görelim.
Varikosel nedir, neden olur? Belirtileri ve tedavi metotları:
Varikosel nedir?
Erkek bedeninde sperm üretiminin yapıldığı testisleri kaplayan skrotum isimli bir deri vardır. Bu derinin içinde pek çok damar vardır. Bu damarlar testislere pak kan akışı sağlar ve birebir vakitte kullanılmış oksijensiz kanı geri gönderir. Pampiniform pleksus ismi verilen bu damarlardaki varis gibisi genişleme durumu varikosel olarak isimlendirilir. Varikosel birçok vakit skrotumun sol tarafından meydana gelir.
Varikosel neden olur?
Maalesef varikosel neden olur sorusunun kesin bir karşılığı yok. Skrotumda bulunan damarlar, tıpkı tüm damarlar üzere pak kanı getirir ve kirli kanı geri gönderir. Burada varikosel oluşmasının nedeni, damar kapakçıklarında yaşanan bir arızadır. Kullanılmış oksijensiz kan geri gönderilemediği vakit burada birikir ve şişme, genişleme yapar. Sağ ve sol testis damarları iki farklı yol izledikleri için varikosel oluşumu birden fazla vakit sol tarafta bulunan damarda gerçekleşir.
Varikosel belirtileri nelerdir?
- Ağrı
- Skrotumda kitle oluşumu
- Testislerin farklı büyüklükte olması
- Kısırlık
Ağrı:
Varikosel oluştuğu vakit birden fazla durumda rastgele bir belirti görülmez. Lakin belirti olduğu vakit birinci fark edilen ağrı olacaktır. Uzun mühlet ayakta kalındığı vakit ve akşam geç saatlerde varikosel oluşan tarafta ağrı meydana gelir. Yatıldığı vakit bu ağrı azalır. Bu ağrı bir acıdan çok hafif bir sızı olarak hissedilir.
Skrotumda kitle oluşumu:
Varikosel, testisleri kaplayan skrotum isimli derinin içindeki damarların genişlemesi ile oluşur. Bu genişleme arttıysa yani varikosel ileri bir safhadaysa bazen kişi eliyle denetim ettiğinde bile bir kitle hissedebilir. Daha küçük varikosel genişlemeleri gözle görülmeyebilir fakat elle hafif bir formda dokunulduğu vakit kesinlikle hissedilir.
Testislerin farklı büyüklükte olması:
Testisler her vakit birbirinden farklı boyuttadır. Bu doğal bir durum, bu türlü bir şey hissederseniz kaygı etmeyin. Fakat biri başkasından oldukça küçük görünüyorsa bu bir sorun olabilir. Çünkü varikosel yaşanan taraftaki testise gereğince pak kan gitmediği için küçülme meydana gelecektir. Bu küçülme gözle görülecek biçimde olduğu için kaygı yaratacaktır.
Kısırlık:
Varikosel genel olarak birinci defa ergenlikte ortaya çıkar ve ilerlemesini sürdürür. 15 – 25 yaş ortası erkeklerin yüzde 15’inde varikosel görülmektedir. Birincil kısırlık yaşayan erkeklerin ise yüzde 35’inde bu rahatsızlık vardır. Bir yıl çocuk denemesi yapan lakin başarısız olan erkeklerde varikosel olma mümkünlüğü yüksektir. Lakin varikosel kesin olarak kısırlık yapmaz, sadece testis sıhhatini olumsuz etkilediği için bu ihtimali arttırır.
Varikosel nasıl teşhis edilir?
- Elle kontrol
- Valsalva manevrası
- Skrotal ultrason
Elle denetim:
Herhangi bir ağrınız ya da şikayetiniz olmasa bile standart bir üroloji muayenesi sırasında doktorunuz testislerinizi ve skrotumu denetim edecektir. Bu denetim sırasında ilerlemiş varikosel çabucak fark edilir. İlerlemese bile ince de olsa fark ediliyorsa ve doktorunuzun bundan kuşku duyuyorsa farklı testler yapabilir.
Valsalva hareketi:
Valsalva hareketi, elle denetim sırasında tespit edilen küçük varikoselleri teşhis etmek için kullanılır. Rastgele bir alet kullanılan ya da hazırlık gerektiren cerrahi bir olay değildir, elle muayenenin bir modülüdür. Doktor ayağa kalkmanızı ve nefesinizi tutmanızı ister. Valsalva hareketini uygulayarak kuşku duyduğu varikoselin olup olmadığından emin olur. Meselesiz bir muayenedir.
Skrotal ultrason:
Eğer standart elle denetim sırasında ya da valsalva hareketi sonucunda ilerlemiş ya da küçük varikosel tespit edildiyse hekiminiz bu rahatsızlığın ayrıntılarını öğrenmek için skrotal ultrason isteyebilir. Bildiğimiz ultrason aygıtının testisler üzerinde gezdirilmesi ile yapılan bu test sırasında damarlar ölçülür ve durum detaylı bir biçimde tahlil edilir.
Yapılan tüm bu muayeneler sonucu varikosel teşhis edildiği vakit 1 ile 3 ortasında bir değer sırasına nazaran sınıflandırılacaktır. 1 en küçük, 3 en büyüktür. Boyutun tedavi ile direkt bir alakası yoktur. Büyük olabilir lakin zararsızdır, küçük olabilir fakat ziyanlıdır. Varikoselin ziyan verme durumuna nazaran bir tedavi usulü izlenebilir.
Varikosel tedavi formülleri nelerdir?
- Varikoselektomi
- Varikosel embolizasyonu
Varikoselektomi:
Varikosel birden fazla vakit zararsız bir durum olduğu için pek çok durumda rastgele bir tedavi gerektirmez. Fakat zararlı olduğu tespit edilirse yapılacak cerrahi operasyonlardan bir tanesi varikoselektomidir. Varikoselektomide karından ya da pelvisten girilerek sıkıntılı damar kelepçelenir ya da bağlanır. Daha sonra bu sıkıntılı damardaki akış sağlıklı damara aktarılır.
Varikosel embolizasyonu:
Varikoselin ziyanlı olduğu tespit edilirse yapılacak cerrahi operasyonlardan bir tanesi de varikosel embolizasyonudır. Varikosel embolizasyonunda kasıktan girilerek sorunlu damara bir kateter yerleştirilir. Daha sonra kateterin içine de bir bobin yerleştirilir. Böylelikle kanın sıkıntılı damara ulaşması engellenmiş olur.
Ne vakit doktora görünmek gerekir?
Varikosel birden fazla vakit bireyde rastgele bir semptom yaratmadığı için bu türlü bir durum olsa bile olağan hayata devam edilebilir. Lakin ağrı hissedildiği vakit, elinizle olağandışı bir durum hissettiğiniz vakit ya da sperm kalitesi ile ilgi bir kuşku olduğu vakit uzman bir tabibe başvurulmalıdır. Daha doğrusunu söylemek gerekirse testislerinizle ilgili rahatsız edici bir kuşku hissediyorsanız en düzgünü doktora gitmektir.
Testis etrafını saran derideki damarların genişlemesi ile ortaya çıkan varikosel nedir, neden olur sorularını yanıtlayarak belirtilerinden ve tedavi yollarından bahsettik. Anlattıklarımız sırf bilgilendirme maksatlıdır. Sıhhatiniz hakkındaki her husus üzere varikosel hakkında da en yanlışsız ve size özel bilgiyi en yakın sıhhat kuruluşuna başvurarak uzman bir doktordan almalısınız.
