Piramitler insanlık tarihinin en ünlü ve en merak uyandıran yapıları ortasında yer alıyor Her ne kartal escort kadar en meşhurları Mısır’da bulunan piramitler olsa da aslında dünyanın farklı yerlerinde piramitler var
Peki ülkemizde de ‘Türkiye’nin piramitleri’ olarak bilinen yüzlerce yapı olduğunu söylesek Aslında bu yapıların farklı bir kartal escort bayan ismi var ve tam olarak piramit değiller Tümülüs ismi verilen bu yapılar Anadolu’da Trakya’da Orta Asya’da Rusya’da ve Meksika’da görülen mezar odaları Fakat alışılmış ki bu mezar odalarını özel kılan escort kartal birtakım ayrıntılar var
Tümülüsleri uzaktan gördüğünüzde bir ‘tepecik’ sanabilirsiniz
Türkiye’de neredeyse her bölgede görülen ancak ağır olarak Trakya ve Ege’de bulunan tümülüsler mezar odaları kartal escort üzerine toprak ya da taş yığılarak oluşturulan huni formu verilen ve tepecik üzere görünen yapılar
Genel olarak krallar aileleri ve soylular için yapıldığı düşünülen tümülüsler yapıldıkları periyoda doruğun ve mezar kartal escort bayan odasının biçimine niteliğine meyyitin gömülüş haline nazaran farklı çeşitlerde bulunabiliyor
Anadolu’da meyyit gömme geleneğine aslında çok da benzemeyen bu usul Frigler tarafından Trakya ve Makedonya bölgelerinden Anadolu’ya getirilmiş ve akabinde da farklı periyotlarda farklı büyüklüklerde pek çok tümülüs yapılmış
Tümülüslerin içinde ne var
Milattan evvel sekizinci yüzyıldan itibaren Anadolu’da yaygın olarak görülmeye başlayan tümülüslerin bazıları Friglere aitken kimi tümülüsler de Lidyalılara ilişkin Birebir vakitte Traklara ilişkin de Trakya bölgesinde pek çok tümülüs bulunuyor Friglere ilişkin tümülüslere yüklü olarak Ankara ve civarında bulunurken Lidyalılara ilişkin tümülüsler ise Manisa ve Uşak etrafında karşımıza çıkıyor Kimi tümülüslerde ise ayrı bir mezar odası bulunmuyor ve meyyit ahşap tabut gibisi yapıların içinde yatay olarak toprağa gömülerek üzerine yeniden taş ve toprak yığılıyor
Frigler tarafından yapılan tümülüsler genelde bir ahşap ve kapalı mezar odası ile üzerine yığılmış toprak ve taşlardan oluşurken Lidyalılar genelde ahşap değil taş odalar kullanmışlar ve bu odalara bir kapı ile giriş eklemişler Lakin temelde Friglerin geleneğini takip etmişler
Ayrıca tümülüslerin üzerine yığılan toprağın ve taşın yüksekliği gömülü olan kişinin ne kadar değerli biri olduğuna nazaran de değişiklik gösteriyor .
Tümülüsler de tıpkı başka pek çok anıt mezar üzere içerisinde ölüyle birlikte çeşitli ganimetleri barındırıyor Bu odaların aslında ölen kişinin ‘ahiretteki evi’ olacağına inanılıyor ve bu sebeple mezar odalarına tunç ve bakır kaplar testiler heykelcikler ahşap masa ‘yataklar’ türlü takılar gibi pek çok şey bırakılıyormuş Meyyitin kendi eşyalarının yanında mezar odalarına ölülerin yakınları da ‘hediyeler’ bırakabiliyormuş Yapılan çalışmalarda kimi kümülüslerden yüzlerce farklı eşya çıkabildiği biliniyor
Türkiye’nin en büyük tümülüsü Alyattes 69 metre yüksekliğinde
Alyattes tümülüsü Türkiye’de en çok tümülüsün bir ortada bulunduğu bölgelerden biri olan Manisa Salihli’deki Bin Zirveler bölgesinde yer alıyor Sardes Antik Kenti yakınlarındaki bölgede günümüzde 115 adet tümülüs bulunuyor Lakin bu tümülüslerin sayısının eski yıllarda çok daha fazla olduğu tarım ve definecilik faaliyetleri ile tahrip edildikleri düşünülüyor
Alyattes tümülüsü 355 metre çapında 69 metre yüksekliğinde ve etrafının uzunluğu ise 1115 metre Bu devasa tümülüs birebir vakitte dünyanın da en büyük tümülüsleri ortasında yer alıyor
Milattan evvel 6 7 yüzyıl ortasında bir devirde yapıldığı bilinen tümülüs ne yazık ki keşfedildiği eski çağlarda bile çoktan yağmalanmış olduğundan mezar odasının içerisinde neler olduğuna dair kesin bir bilgi bulunmuyor
Alyattes tümülüsü Lidya hükümdarı Kroisos’un babası Alyattes’in mevti sonrası yapılan bir tümülüs Bu tümülüsün üretiminde 16 tonluk taş bloklar kullanıldığı biliniyor Tümülüsün etrafının taşlarla çevrili olduğu ve zirvesinde de kitabeler bulunduğu üzere kimi bilgiler antik Yunan’ın ünlü tarihçilerinden Herodot tarafından anlatılmış
Herodot gördüğü yapıyı şu sözlerle anlatmış
” Lidya da görülmeye kıymet bir anıt vardır Mısır dakiler ve Babil deki anıtlar bir yana o denli bir anıt vardır ki bilinen bütün öbürlerini aşar Bu Kroisos un babası Alyattes in mezarıdır etekleri büyük taşlarla krepis örülmüş bir toprak yığınıdır Küçük esnafın el personellerinin ve aşk satıcısı küçük kızların topladıkları paralarla yükseltilmiş bu anıt En yüksek yerinde ben oradan geçtiğim vakitte da beş tane taş blok vardı üzerlerinde kazılı olan yazıtlarda buna katılan her meslek kolunun ne kadar verdiği yazılıydı Bu mezar çepeçevre altı stad ve iki plethron dur genişliği on üç plethron dur Yanında büyük bir göl vardır ki Lidyalılar hiç kurumaz derler ismi Gyges gölüdür İşte bu husustaki kelamım de bu kadardır ”
Herodot’un ‘hiç kurumaz derler’ dediği göl ise Marmara Gölü ve ne yazık ki göl günümüzde neredeyse büsbütün kurumuş durumda
Nemrut Dağı’nda ve Ankara Polatlı’da da değerli tümülüsler bulunuyor
Türkiye’nin en büyük ve değerli tümülüslerinden ikisi de Nemrut Dağı’nda ve Ankara Polatlı’da bulunuyor Nemrut’ta ünlü heykellerin gerisinde yer alan zirve de aslında bir tümülüs 55 metre yüksekliğinde olduğu düşünülen lakin yıllar içerisinde yüksekliği 50 metreye düşen bu tümülüsün Kommagene Hükümdarı I Antiochos a ilişkin anıt mezar olduğu düşünülüyor
Polatlı’da bulunan Gordion Antik Kenti’nin bölgesinde de çok sayıda tümülüs var ve bunlardan Midas tümülüsü içerisindeki ahşap mezar odasıyla tarihin en eski ve korunmuş ahşap yapılarından birine mesken sahipliği yapıyor Bu tümülüsün efsanevi Frigya hükümdarı Midas’a ya da babasına ilişkin olduğu düşünülüyor
Tümülüslerin en büyük düşmanı define avcıları
Anadolu topraklarının konut sahipliği yaptığı pek çok medeniyete ilişkin binlerce yıllık izler taşıyan tümülüsler ne yazık ki define avcıları için ‘kral mezarı’ ünüyle hala daha talan ediliyor Geçtiğimiz yıl Manisa’da bu yılın başlarında Aydın’da tümülüsler bu sebeple iş makineleriyle ve kazılarak büsbütün tahrip edildi
İşin enteresan yanı ise tümülüslerin bir birçoklarının içinin zaten yüzyıllar evvel tekrar define avcıları tarafından çoktan boşaltılmış olmasıydı Olan binlerce yıllık mezar odalarına ve tümülüs zirvelerine oldu
