Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ercan Aksoy, ülkemizde yaşanan kimi büyük zelzeleler öncesi bölgedeki tektonik göllerde yaşanan ani su artışlarının olduğunu tabir etti.
Deprem neslinde bulunan ülkemizde, çabucak hemen her vilayet yıkıcı zelzeleyle karşı karıya kalabilir.
Hatırlanacağı üzere en son 6 Şubat’ta Kahramanmaraş’ta üst üste iki büyük zelzele meydana gelmiş ve resmi açıklamalara nazaran 50 binden fazla vatandaşımız hayatını kaybetmişti.
Son yapılan bir çalışma, tektonik göllerde yaşanan su değişimlerinin zelzele habercisi olabileceğini ortaya çıkardı.
Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ercan Aksoy, AA muhabirine, Meteoroloji 13. Bölge Müdürlüğü bilgilerine nazaran bölgede yağışların son birkaç yılda azalması ve kuraklığa karşın, Elazığ’ın Sivrice ilçesindeki Hazar Gölü’nün su düzeyinin 24 Ocak 2020’deki sarsıntının öncesinden itibaren yükselmeye başladığını söyledi.
Bu yükselmenin Doğu Anadolu Fay Zonu’ndaki tektonik hareketle teması olup olmadığını anlamak için Devlet Su İşleri (DSİ) 9. Bölge Müdürlüğünden, Hazar Gölü’nde son 17 yılda ölçülen su düzeyine ait ayrıntılı bilgi alarak inceleme yaptığını belirten Aksoy, şöyle konuştu:
‘Göl düzeyinin 1990’ların sonlarına yanlışsız 1241 metre civarında olduğunu görüyoruz. Daha sonra bir HES firması tarafından güç üretimine başlanmasıyla bir ölçü düşüş görüyoruz. 2006’da güç gayeli su kullanımı durdurulduğunda göl düzeyinde yine bir toparlanma olduğunu görüyoruz. 24 Ocak 2020’deki 6,8 büyüklüğündeki zelzeleyle göl düzeyinde süratli bir yükselme görülüyor ve bu yükselme 1241 kotuna ulaşıyor. Bunu göl etrafında yaşayanlar ve ziyaretçiler de fark ediyor. Bir vakitler gölgesinde piknik yaptıkları ağaçlar şu an suların altında.’
Ercan Aksoy, “Doğrultu atımlı (çok az düşey hareket bileşenine sahip) karakterdeki Doğu Anadolu Fay Zonu üzerinde yer alan Hazar Gölü, Adıyaman’daki Gölbaşı ile Azaplı ve İnekli gölleri ile Kuzey Anadolu Fay Zonu üzerinde yer alan Bolu’daki Yeniçağa Gölü var. Lakin fay zonu yalnızca göllerle hudutlu değil, kuzeydoğuya ve güneybatıya yanlışsız yer altı su düzeyindeki değişimlerin de hassas biçimde izlenmesinde fayda görüyorum. Sivrice’ye bağlı Kürkköy’de de kimi kuyularda zelzele öncesinde su düzeyinin yükseldiği, suyun bulanıklaştığı bilgisini aldık.” sözlerini kullandı.
Aksoy, fay hareketlerinden direkt etkilenen Hazar, Gölbaşı, Azaplı, İnekli ve Yeniçağa gölleri üzere doğrultu atımlı fay sınırları üzerinde yer almamakla bir arada öbür fay çizgilerine yakın bölgelerde bulunan Bursa’daki İznik, Kocaeli ve Sakarya hudutlarındaki Sapanca, Konya ve Isparta ortasındaki Beyşehir, Afyonkarahisar’daki Eber üzere tektonik kökenli göllerin de fay hareketliliğine bağlı olarak mümkün su düzeyi değişimi, göl suyunda fizikî yahut kimyasal değişim, radon gazı çıkışı üzere farklı parametrelerle çok disiplinli olarak araştırılmasının faydalı olacağını lisana getirerek, “Tektonik göllerde su düzeyinde ani artış bir zelzelenin habercisi olabilir.” dedi.
