Yeniden Doğuş manasına gelen Rönesans, Orta Çağ sonrası 15. ve 16. yüzyılda İtalya merkezli olarak tüm Avrupa’yı sararak sanat, bilim, ideoloji ve mimarlıkta kıymetli yapıtların verildiği bir devirdir. Michelangelo, elbet bu devrin en ünlü sanatkarlarından bir adedidir. Michelangelo’nun en ünlü ve değerli yapıtı ise periyodunun klasik anlayışını en güzel formda yansıyan Davut heykelidir.
Günümüzden yüzlerce yıl evvel Michelangelo tarafından yapılmış olan Davut heykeli, bugün bile sanat dünyasının en değerli yapıtlarından biri olarak kabul ediliyor. Davut heykelinin hem yapılış öyküsü hem de yapıldıktan sonra başına gelenler o periyodun sanat anlayışını ve sanatkarların yaşadıklarını en gerçek haliyle bize anlatıyor. Gelin Michelangelo’nun Davut heykeli hakkında az bilinen enteresan bilgilere yakından bakalım.
Michelangelo’nun Davut heykeli hakkında değişik bilgiler:
Davut heykeli düşündüğünüzden çok daha büyük:
Yapıldığı periyodu, mermerini ve ayrıntılarını düşündüğünüz vakit Davut heykelinin birkaç metrelik sıradan bir heykel olduğunu zannedebilirsiniz. Lakin Davut heykeli 5 metreden daha uzun bir yüksekliğe ve yaklaşık 6 ton yüke sahip bir heykeldir. Toskana, Carrara’da bulunan taş ocaklarından çıkarılmış tek kesim beyaz bir mermerden yapılan heykel, düşündüğünüzden hem daha ağır hem de daha uzun bir yapıdadır.
Michelangelo, Davut heykelini tek başına yapmadı:
Rönesans’da sanat çalışmaları, bu çalışmaya takviye veren bir kişinin istediği şeyi yapacak sanatçı bulması ile başlıyordu. Davut heykelinin birinci sipariş edildiği kişi İtalyan heykeltıraş Agostino’ydu. 1464’te heykeli yapmaya başladı lakin bacakları yaptıktan sonra işi bıraktı. Akabinde periyodun ünlü sanatkarlarından Donatello ve Antonio Rossellino yine heykel üzerinde çalışmaya başladılar. Lakin onlar da işi bıraktı ve yarım kalmış heykel 26 yıl boyunca bir köşede bekledi. 1500 yılında bu iş Michelangelo’ya teklif edildi. Michelangelo, 1504 yılında şimdi 29 yaşındayken Davut heykelini tamamladı.
Davut heykeli, benzerlerine hiç de benzemiyor:
Davut, İncil’de Goliath ile savaşan ve bu savaşı kazanan bir karakter olarak anlatılır. Donatello ve Verrocchi üzere isimler, Davut’u her vakit Goliath’ı mağlup etmiş muzaffer bir asker olarak göstermişlerdir. Michelangelo ise Davut karakterine apayrı bir açıdan yaklaşmış ve onun Goliath ile savaşmadan evvelki bir versiyonunu yaratmıştır. Uyguladığı bu eşsiz teknik sonraki yıllarda eser veren Rönesans sanatkarlarına büyük bir ilham vermiştir.
Davut, Floransa Katedrali’nin çatısına yerleştirilen heykellerden biri olacaktı:
O devir Floransa Katedrali üzere büyük dini binaların çatılarına dini figürlerin heykellerini yapma modası vardı. Davut da bu heykellerden biri olması için düşünülmüştü. Fakat boyu ve yükü nedeniyle Floransa Katedrali’nin çatısına çıkarılması imkansızdı. Leonardo da Vinci, Botticelli , Giuliano da Sangallo, Filippino Lippi , Cosimo Rosselli üzere değerli isimlerin olduğu bir komite, Davut heykelinin Piazza della Signoria’ya yerleştirilmesine karar verdi. Davut heykeli bugün Floransa’da bulunan Galleria dell’Accademia’da sergilenmektedir.
Davut heykeli bir devir özgürlüğün sembolü oldu:
Bugün italya’ya bağlı bir bölge olsa da Floransa uzun yıllar kendi başına bir cumhuriyetti. Ufak bir devlet olduğu için sık sık diğer devletler tarafından tehdit ediliyordu. Böyle bir periyotta Davut heykeli, özgürlüğün sembolü oldu. Goliath ile savaşmadan evvelki sivil Davut’u gösterdiği için savaş zıtlığını da sembolize etti. Giorgio Vasari’ye nazaran Davut heykeli, Florsansa’nın sivil yapısını ve özgürlüğünü uzun yıllar temsil etmiştir.
Davut heykeli tarihinde iki sefer atağa uğradı:
Heykelin ziyan gördüğü taarruzlardan birincisi aslında biraz kaza ile oldu diyebiliriz. 1527 yılında gerçekleştirilen Mecidi aksisi protestolar sırasında isyancılardan birini fırlattığı sandalye Davut’un koluna çarptı ve farklı noktalarda hasar yarattı. İkinci hücum ise kasıtlıydı. 1991 yılında İtalyan bir sanatçı, Davut heykelinin sergilendiği Galleria dell’Accademia’ya gizlice bir çekiç soktu ve heykele saldırarak bir parmağını parçaladı.
Bu iki taarruz da düzeltilebilir hasarlar verdi fakat Davut heykeli asıl hasarı her gün alıyor. Heykeli görmek için dünyanın dört bir yanından sayısız turist her gün Galleria dell’Accademia’ya geliyor. Heykelin etrafında yürüyenlerin oluşturduğu sistemli titreşim, heykel için bir zelzele tesiri yaratıyor. Bu tesir sonucunda heykelin bilhassa bacak kısmı sistemli olarak aşınıyor ve çatlıyor.
Kraliçe Victoria, Davut heykelini sansürledi:
Toskana Büyük Dükü, 1857 yılında Davut heykelinin bir kopyasını Kraliçe Victoria’ya armağan etti. Fakat kraliçe, heykeli çıplak görünce şoke oldu. Victoria & Albert Müzesi’ne yerleştirilmeden evvel açıkça görülen cinsel organının üzerine alçıdan bir incir yaprağı örtülmesini emretti. Klasik Hıristiyan sansürü olarak bilinen bu teknik, cinsel organı ile birlikte gösterilen pek çok heykel üzerinde bugün bile uygulanmaktadır.
Davut heykeli kusursuz değil:
Yüzlerce yıl boyunca Davut heykeli herkes için klasik sanat harikalığının nadide ve kusursuz bir örneği olarak görüldü. Ta ki Stanford Üniversitesi tarafından yapılan bir incelemeye kadar. İnceleme sonunda görüldü ki Davut’un sağ göz ileri yanlışsız, sol gözü ise uzaklara bakıyor. Yani Davut şehla. Yüzlerce yıl boyunca fark edilmeyen bu kusurun, Michelangelo tarafından heykele kusurlu bir nitelik kazandırmak maksadıyla kasıtlı olarak yapıldığı düşünülüyor.
Antik Yunan heykelleri ile Davut ortasında büyük benzerlik var:
Davut heykeli eşsiz bir yapı olarak görülse de aslında Rönesans periyodunda tekrar canlanan Antik Yunan kültürünün bir yansımasıdır. Klasik ve Helenistik periyotta yapılan genç Apollon heykelleri ile birebir benzeri olduğu noktalar bile vardır. Yana kaymış yükü, çıkıntılı kalçası da arketip klasik kontrapposto duruşunda. Floransa mühüründe yer alan Antik Yunan kahramanı Herkül’ün tasvirine benzediği de bir gerçek.
Davut heykelinin kime ilişkin olduğu hala tartışılıyor:
Davut heykeli Michelangelo tarafından yapıldı evet lakin kime ilişkin? 2010 yılında bir tartışma başladı. Floransa kenti de İtalya devleti de heykelin kendilerine ilişkin olduğunu savundu. Heykel 1873 yılında beri devletin işlettiği Galleria dell’Accademia’da sergileniyor. Lakin öncesinde 500 yıl boyunca Floransa kentinin işlettiği Piazza della Signoria’da sergileniyordu. Davut heykeli kentin mi yoksa devletin mi tartışması hala sürüyor.
Rönesans periyodunun en ünlü sanatkarlarından olan Michelangelo tarafından yapılan Davut heykeli hakkında az bilinen kimi bilgilerden bahsederek heykel ile ilgili kıymetli ayrıntıları paylaştık. Davut heykelini beğeniyor musunuz? Fikirlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
