Sanatla ya da fotoğrafla ilgili olmasanız bile eminiz birkaç ressam saymanız gerektiği vakit bunlardan bir tanesi Van Gogh olacaktır. Tam ismiyle Vincent Willem Van Gogh, 1853 yılında doğmuş ve 1890 yılında ortamızdan ayrılmıştır. Epeyce genç bir yaşta hayatını kaybeden bu ressamın eserlerine bugün değer biçilemiyor lakin kendisi hayattayken neredeyse hiç tablo satamamış ve sefalet içinde ölmüştür.
Trajik olaylar sonucunda kulağını kestiği için bugün bile bu halde anılan ressam Van Gogh, zorluklarla dolu bir hayat yaşamıştır. Ömrünü verdiği fotoğraf sanatından bir türlü aradığını bulamamış ve ismini bir türlü duyuramamıştır. Maalesef değeri öldükten sonra bilinmiş ve ismi, tarihin en ünlü ressamlarıyla birlikte anılır hale gelmiştir. Gelin yapıtlarıyla herkesi büyüleyen Van Gogh hakkında pek birçoklarını birinci sefer duyacağınız bilgilere yakından bakalım.
Van Gogh hakkında enteresan gerçekler:
Van Gogh, sanat tarihinin en çok eser veren ressamlarından bir adedidir:
1853 yılında doğan Van Gogh, 27 yaşına kadar pek çok farklı işte çalıştı. Ortalarında öğretmenlik ve sanat tüccarlığı da olan sayısız işte çalışan Van Gogh, en sonunda tüm gücünü gönlünü kaptırdığı resme odaklamaya karar verdi. Birçok ressama nazaran geç bir yaşta fotoğraf yapmaya başladı lakin o kadar yılın birikimini bir anda kustu diyebiliriz.
Van Gogh, 1890 yılında 37 yaşında hayatını kaybedene kadar geçen on yıl boyunca 900 yağlı boya tablo ve 2000’den fazla çizim yapmıştır. On yıl üzere kısa bir müddette bunları yapan Van Gogh, ortalaması hesaplandığı vakit her 36 saatte bir eser vermiştir. Bu türlü bir sayının sanat tarihinde eşine sıkıntı rastlanır. Bu nedenle Van Gogh, sanat tarihinin en çok eser veren ressamlarından biri olarak kabul edilmektedir.
Kısacık hayatı boyunca akıl hastalıklarıyla gayret etmek zorunda kaldı:
Hollandalı ressam Van Gogh’un hayatı hakkında bugüne kadar gelen tüm kayıtlara baktığımız vakit onun kesin bir halde kısacık hayatının büyük bir kısmında pek çok farklı akıl hastalığıyla uğraş ettiğini söyleyebiliriz. Kendisi halüsinasyon, depresyon ve atak nöbetleri üzere farklı semptomlar gösteriyordu.
Bugün kesin olarak Van Gogh’un hangi ruhsal rahatsızlıklarla uğraş ettiğini söyleyemiyoruz. Lakin şizofreni, bipolar bozukluk, sifiliz, hipergrafi, Geschwind sendromu, temporal lob epilepsisi gibi pek çok farklı rahatsızlığa ve bunların kombinasyonlarına sahip olması son derece mümkün görünüyor. Kolay birkaç semptom olarak başlayan tüm bu rahatsızlıkların vakit içinde çok daha ağır ataklara dönüştüğü kestirim ediliyor.
Çok fazla alkol tüketiyor, çok fazla kahve ve sigara içiyor ve yalnızca ekmek yiyordu:
Van Gogh, bilhassa yetişkinlik hayatı boyunca çok fazla yoksulluk çekti. Bu nedenle asla gerçek düzgün beslenemiyordu. Akıl hastalıklarını da bastırmak için çok fazla alkol tüketiyor, alkol almadığı vakitlerde kahve içiyor, piposunu bir an olsun elinden düşürmüyor ve yemek olarak yalnızca ekmek yiyordu. Bu beslenme sistemi, onun ruh ve vücut sıhhatini daha makus hale getiriyordu.
Hayatı boyunca Van Gogh’un kardeşi Theo, onun en büyük destekçisi olmuştu. Ona maddi takviye de sağlıyordu lakin Van Gogh bu maddi dayanağı çok daha kaliteli gereçler almak için kullanıyordu. Kardeşine yazdığı bir mektupta yılda altı öğün yemek yediğinden ve dişlerinin düşecek kadar gevşek olduğundan bahsediyordu. Öldüğü vakit vücudunun son derece zayıf düşmüş olduğu görüldü.
Çevresinde ‘Kızıl saçlı deli’ olarak anılıyordu:
Van Gogh’un gayret ettiği ruhsal rahatsızlıkların şiddeti her geçen gün artıyordu. O bunları görmezden gelmiyor ve tedavi olmak için sık sık hastaneye yatıyordu. Ancak bir türlü tedavi olmuyordu. Semptomları sırasında duyduğu acılar artık yalnızca kendisini değil, etrafında olan herkesi rahatsız etmeye başlamıştı.
Kızıl saçlara ve sakallara sahip olan Van Gogh’un ataklar sırasında yaşadıkları komşularını da rahatsız etmeye başladıktan sonra ona kızıl saçlı mecnun manasına gelen le fou roux demeye başladılar. Rahatsızlık dayanılmaz noktaya gelince komşuları onun hakkında bir dilekçe imzaladılar. Bu dilekçe ile birlikte Van Gogh konutundan tahliye edildi ve hastanede kalmaya başladı.
Van Gogh nitekim kulağını kesti lakin neden bunu yaptı bugün bile bilinmiyor:
Van Gogh’un hiçbir yapıtını bilmeyenler bile onun kendi kulağını kestiği efsanesini bilirler. Evet, Van Gogh kulağını kesmiştir lakin bunu neden yapmıştır bugün bile bunu kesin olarak bilmiyoruz. Bir rivayete nazaran arkadaşı ile bir tartışmaya girmiş, onu usturayla tehdit etmiş lakin ona ziyan vermek yerine kendi kulağına keserek bir mendile koymuş ve bir fahişeye vermiştir.
Diğer bir rivayete nazaran ise tartıştığı arkadaşı Gaugin, Van Gogh’un kulağını kesmiştir. Bir eskrimci olan Guagin, bir hengame sırasında kılıcıyla Van Gogh’un kulağını kesmiştir. Ancak ikili, polisle uğraşmamak için olayı bu halde örtbas etmişlerdir. Bilinenin bilakis Van Gogh’un bir kulağının tamamı değil, sadece kulak göğsünün bir kısmı kesilmiştir.
Van Gogh, modele verecek parası olmadığı için bol bol kendini çizmiştir:
Van Gogh’un kısacık hayatı boyunca verdiği sayısız yapıta baktığımız vakit bol bol kendini çizdiğini görürüz. Ressamların otoportre çizmeleri olağandır ancak bu kadar çok çizmeleri gariptir. Van Gogh’un 43 tane otoportre çizmesinin nedeni, resmetmek için bir model tutacak kadar parasının olmamasıdır. Bu nedenle aynanın karşısına geçmiş ve kendini çizmiştir. Tüm bu otoportrelerin büyük bir kısmında Van Gogh kendini kirli sakallı, çökük gözlü, zayıf çeneli, eksik dişli ve kulağı bandajlı formda resmetmiştir.
Van Gogh’un maliyetleri azaltmak için uyguladığı başka bir usul de fotoğrafların üstünü boyamaktı. Ressam, yeni bir tuval almak yerine daha evvel çizmiş olduğu bir fotoğrafın üstünü büsbütün boyayarak kapatıyor ve üstüne yeni bir fotoğraf çiziyordu. Yani binlerce fotoğraf çizdi diyoruz lakin birçoğunun altında öbür bir fotoğraf olduğunu düşündüğümüz vakit ressamın yapıtlarının sayısı akıl almayacak kadar çok sayıda olabilir.
Kıymeti öldükten sonra bilinen, tarihin en değerli ressamlarından bir tanesi olarak kabul edilen Van Gogh hakkında az bilinen gerçeklerden bahsederek bu sanat dahisini daha yakından tanımaya çalıştık. Van Gogh’un yapıtlarını seviyor musunuz? Niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
