Osmanlı Devleti nin kurulmasından evvelki devirde ve kuruluş sürecinde Anadolu topraklarında Orta Asya dan gelmiş pek çok Türk aşireti ve bunlarla birlikte pek çok göçebe Türk uzunluğu yaşamaktaydı O devrin hakim gücü olan Anadolu Selçuklu Devleti yeni gelen göçleri yanlışsız yönetememiş ve Türk topluluklarını açlığa mahkum etmişti Bu devirde Baba İshak ve Baba İlyas liderliğinde toplanan halk bugün Babailer Ayaklanması ismini verdiğimiz bir isyan başlattı
13 yüzyılda beşiktaş escort yaşanmış olan bu isyan hakkında maalesef elimizde pek fazla kaynak yok birden fazla üçüncü el yapıtlardan oluşuyor Yeniden de Babailer Ayaklanması hakkında bilinen kimi gerçekler ve ortaya atılan teoriler var Dini bir altyapısı olduğu aşikar olan bu isyanın palavra olduğu söylentileri bile mevcut Gelin Babailer Ayaklanması nedir yakından bakalım ve bu isyanın nedenleri ile sonuçlarını tüm ayrıntılarıyla görelim
İçindekiler
İlk olarak Babailer aslında kimdir
13 yüzyılda Anadolu Selçuklu Devleti ne karşı isyan ederek bir ayaklanma başlatmış olan Babailerin büyük bir kısmını Anadolu topraklarında yaşayan ve Orta Asya dan bu bölgeye göçmüş olan göçebe Türkler oluşturuyordu Baba İlyas Horasani ve müridi Baba İshak ın liderliğinde başlayan isyana bölgede yaşayan Müslüman Hıristiyan Şaman Ermeni Kürt ve gibisi küçük şişli escort topluluklar da katılmıştı
Babailer Ayaklanmasına katılan şahısların büyük bir kısmı Türk gelenekleri ile İslamiyeti birleştirerek halk İslamı olarak isimlendirilen bir inanç sistemi geliştirmiş şahıslardan oluşan tarikatların üyeleriydi Farklı kaynaklara nazaran Baba İlyas kendini peygamber ilan etmişti allahla konuştuğunu söylüyordu ve Baba İshak da onun halifesiydi
Osmanlı Devleti kurulmadan evvel bölgede Türk İslam kültürü tam olarak oturmamıştı Zira bu cins değişimler bir anda olmaz Bu nedenle sayısız tarikat ve onların açtığı zaviye vardı Yani mahallî örgütlenmeler güçlüydü Bu nedenle Babailer Ayaklanmasına katılanların hepsinin bölgede yaşayan halk olduğunu rahatlıkla söylemek mümkün O periyotta kurulan inanç sistemlerinin tesirleri bugün coğrafyamızda bulunan pek çok tarikatta da görülmektedir
Peki Babailer Ayaklanması nedir
Babai İsyanı Baba Resul Ayaklanması üzere isimlerle de anılan Babailer Ayaklanması 1240 yılında Baba İlyas Horasani ve müridi Baba İshak ın liderliğinde başta göçebe Türkler olmak üzere bahçeşehir escort bölgedeki halkın iştiraki ile Anadolu Selçuklu Devleti ne karşı Maraş Adıyaman Kahta Gerger Elbistan Kefersud Harran Urfa Amasya ve Tokat bölgelerinde başlatılan isyandır
Anadolu Selçuklu periyodunda yaşanmış en büyük isyan olarak kayıtlara geçen Babailer Ayaklanması küçük bir kıvılcım olarak başlamış ve tüm Anadolu ya yayılmıştır Kiralık Frenk askerleri sayesinde bastırılmış bir isyan olmasına karşın devletin gücünü o kadar zayıflatmıştır ki kısa müddet sonra Anadolu Selçuklu Devleti ortadan kalkmıştır Dini ve toplumsal tesirleri ise bugün bile sürmektedir
Babailer Ayaklanmasının nedenleri nelerdir
1071 Malazgirt Zaferi ile birlikte Anadolu unun kapıları sonsuza kadar Türklere açılmış ve pek çok Türk aşireti ile birlikte göçebe Türk uzunlukları bölgeye gelmeye başlamıştır Sonrasında yaşanan Moğol istilaları yüzünden pek çok göçebe Türk uzunluğu da kaçarak Anadolu ya gelmeye devam etmiştir Sayıca hayli az olan Anadolu nüfusu tüm bu göçler yüzünden hiç olmadığı avrupa yakası escort kadar kalabalık hale gelmiştir
Anadolu Selçuklu Devleti devrinde yeni gelen göçebe Türk uzunluklarına otlaklar gösteriliyor ve onların yerleşmesi sağlanıyordu Lakin zamanla otlaklar yetersiz kalmış ve Türkler göçebe hayatı bırakmak istememişlerdir II Gıyaseddin Keyhüsrev devrinde halk tam manasıyla açlığa mahkum edilmiştir Sonrasında gelen I Alaeddin Keykubat da bu hususta başarılı çalışmalar yapamamıştır
Tüm bunlar göz önüne alındığı vakit Babailer Ayaklanmasının temel nedeninin berbat idare ve ekonomik sıkıntılar olduğunu söylemek mümkün Kendini peygamber ilan ettiği tez edilen Baba İlyas ve halifesi olarak görülen Baba İshak halkın esasen kaynamakta olduğunu görmüşler ve bölgede bulunan zaviyelerine haber göndererek isyanı başlatmışlardır
Gelelim bir de farklı kaynaklara anlatılan nedenlere Kimi kaynaklar Sünni olan Anadolu Selçuklu Devleti nin kendileri üzere olmayan göçebe Türklerden rahatsız olduğunu ve onları ortadan kaldırmak için bu türlü bir ayaklanmayı planladıklarını yani ortada Babailer Ayaklanması üzere bir istanbul escort olayın olmadığını söylerler Kimi kaynaklar ise Selçuklu askerlerinin bir Türk aşiretine saldırması sonrası bu isyanın başladığını söyler Maalesef kaynaklar bu hususta net değil
Babailer Ayaklanmasının sonuçları nelerdir
Babailer Ayaklanmasının tahminen de en değerli sonucu dini yapı üzerinde olmuştur Bugün Anadolu İran Irak Suriye Ermenistan ve öteki komşu bölgelerde ve hatta Araplar ortasındaki tarikatlarda bile Baba İlyas tarafından ortaya atılan ve birtakım bölümler tarafından pek de kabul görmeyen inanç sisteminin tesirleri görülmektedir Bir rivayete nazaran Hacı Bektaş ı Veli Baba İlyas ile görüşmüş ve onun müridi olmuştur Bektaşiliği ise sonradan kurmuştur
Babailer Ayaklanmasının tartışmasız en büyük sonucu ise Anadolu Selçuklu Devleti nin ortadan kalkmasının yolunu hazırlamış olmasıdır Anadolu Selçuklu tarihinde görülmüş en büyük isyan olan Babailer Ayaklanmasını bastırmak için o kadar büyük gayret harcanmıştır ki en sonunda devlet zayıflamıştır 1243 yılında Moğollarla yapılan Kösedağ Savaşı Mecidiyeköy Escort nda bu zayıflamanın tesiri görülmüş ve Anadolu Selçuklu Devleti nin sonu gelmiştir
Babailer Ayaklanması nasıl bastırıldı
Babailer Ayaklanması Malatya da başlamış ve bir saman alevi üzere süratle tüm Anadolu ya yayılmıştır İsyancılar geçtikleri köyleri talan etmiş onlarla birlikte olmayanları öldürmüştür Karşılarına çıkan askerleri de bir bir geçen isyancılar en sonunda Konya ya gelmişlerdir Muahede tekliflerini ise geri çevirmişlerdir
Önce isyanın dini başkanı olan Baba İlyas daha sonra ise onun halifesi olarak görülen Baba İshak öldürülmüştür Liderlerin kaybı sonrası sarsılan Babailer kiralık Frenk askerleri ile karşılaşınca bu savaşı kaybetmişlerdir Sonrası ise fecidir zira Anadolu Selçuklu Devleti Babailer Ayaklanmasına katılan ve hatta desteklediğinden kuşku edilen kim varsa ortalarında bayanlarla ve çocuklarla birlikte kılıçtan geçirmiştir
Babailer Ayaklanması hakkında son kelam
Babailer Ayaklanması 13 yüzyılda yaşanmış bir isyandır ve bizde tarih yazıcılığı geleneği olmadığı için bu bilgilerin büyük bir kısmı üçüncü el kaynaklardan günümüze gelmiştir Bu nedenle pek birçoklarını direkt olarak aktardığımız bilgilerin güvenilirliği şüphelidir Dediğimiz üzere birtakım kaynaklar bu türlü bir isyanın olmadığını bile söylerler Bilhassa günümüzde hala birtakım tarikatlarda tesirlerinin sürdüğü argümanının kesin olarak kanıtlanmış olmadığını tekrar hatırlatalım
Anadolu Selçuklu Devleti nin sonunu getiren ve dini tesirlerinin bugün bile sürdüğü sav edilen Babailer Ayaklanması nedir sorusunu yanıtlayarak bu isyanın nedenlerinden ve sonuçlarından bahsettik Mevzu hakkındaki fikirlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz
