İnsanlık tarih boyunca insanın, yani kendisinin fikir ve davranışlarını anlamlandırmaya çalışmıştır. Bu hedefle kurulan bir bilim olan psikoloji üzerine uzmanlaşan bilim insanları bu hususta sayısız teori üretmişlerdir. Bunlar ortasında en bilinenlerden bir tanesi de Abraham Maslow tarafından ortaya koyulmuş ve kendi ismiyle Maslow’un muhtaçlıklar hiyerarşisi olarak anılan son derece kıymetli bir teoridir.
Abraham Maslow, Maslow’un muhtaçlıklar hiyerarşisi teorisinde bireyin motivasyon adımlarını belirlemiştir. Yani bir insanın temel muhtaçlıkları nelerdir ve daha fazlasını nasıl elde eder sorusuna odaklanmıştır. Maslow birebir vakitte hümanist psikoloji okulunun kıymetli isimlerinden bir adedidir ve odaklandığı öbür bir husus da insanın kendini gerçekleştirme sürecidir. Gelin Abraham Maslow kimdir yakından bakalım ve Maslow’un muhtaçlıklar hiyerarşi teorisi nedir tüm ayrıntılarıyla görelim.
İçindekiler
Abraham Maslow kimdir? Yalnız ve mutsuz bir çocuk:
Abraham Maslow, 1 Nisan 1908 tarihinde ABD’nin New York eyaletinin Brooklyn kentinde, Rusya’dan Amerika’ya göçen yahudi kökenli bir ailenin yedi çocuğundan birincisi olarak dünyaya geldi. Maslow’un daha sonra anlattığına nazaran erken çocukluk periyodunda sahiden yalnız ve mutsuzdu. Bu nedenle vaktinin birçoklarını kütüphane geçiriyor ve gerçek bir kitap kurduna dönüşüyordu.
Temel eğitimini aldıktan sonra City College of New York isimli üniversitede hukuk eğitimi aldı lakin daha sonra psikolojiye ilgi duymaya başladı ve Wisconsin Üniversitesi’ne geçti. Burada psikolog Harry Harlow ile tanışması onun hayatını değiştirdi ve onu kendisine akıl hocası olarak seçti. Maslow, Wisconsin Üniversitesi’nde psikoloji üzerine lisans, yüksek lisans ve doktora yaptı.
1937 yılında Brooklyn Koleji’nde öğretmen olarak çalışmaya başlayan Abraham Maslow, 1951 yılına kadar buradaki vazifesini sürdürdü. Burada öğretim üyesi olarak misyon yaptığı sırada Gestalt psikoloğu Max Wertheimer ve antropolog Ruth Benedict’in çalışmalarından etkilendi. Ona nazaran bu iki isim hakikaten eşsiz insanlardı ve onları tahlil etmeye başladı. Bu tahliller daha sonra yapacağı çalışmaların temellerini atıyordu.
Maslow’un hümanist psikoloji teorileri:
Abraham Maslow, 1950’li yıllarda hümanist psikoloji ismi verilen bir fikir okulunun kurucularından ve en kıymetli isimlerden biri oldu. Gereksinimler hiyerarşisi, kendini gerçekleştirme ve doruk tecrübeler üzere hususlar, hümanist psikoloji okulunun ilgilendiği temel bahisler haline geldi. Maslow’un teorileri ile o devir tanınan olan başka niyetler ortasında birtakım temel farklar vardır;
- Maslow’a nazaran Freud’un psikanalitik kuramı ve Skinner’ın davranış kuramı, varoluşun olumsuz taraflarına çok fazla odaklanıyordu.
- Maslow’a nazaran periyodun tanınan teorileri, insanın potansiyelini ihmal ediyordu.
- Maslow’un teorileri, insanın potansiyelini ortaya çıkarmaya ve refahını arttırmaya odaklanmıştı.
Maslow’un, insanın kendini gerçekleştirme süreci hakkındaki teorileri:
Abraham Maslow’un ortaya koyduğu tüm teorilerin temelinde, insanın kendini gerçekleştirme süreci vardır. Bu süreci; yeteneklerin, kapasitenin, potansiyelin tam olarak kullanılması halinde tanımlar. Maslow’a nazaran beşerler, daima olarak tam potansiyeline ulaşma uğraşı içindedirler.
Maslow’a nazaran kendini gerçekleştirmek bir gaye ya da varış noktası değildir. Kendini gerçekleştirme, insanların daima olarak refah, yaratıcılık, tatmin üzere bahislerde tekrar tekrar doruğa ulaşmaya çalıştıkları bir süreçtir. Maslow’a nazaran kendini gerçekleştiren insanlarda birtakım temel ve ortak özellikler var; kendini kabul etme, kendiliğindenlik, bağımsızlık ve en yükseği deneme üzere.
Maslow’un gereksinimler hiyerarşisi teorisi nedir?
Abraham Maslow’un ortaya koyduğu teoriler ortasında en bilinenlerden bir tanesi kendi ismiyle Maslow’un muhtaçlıklar hiyerarşisi olarak anılan teorisidir. Bu teoriye nazaran farklı kategorilerde beş temel insan muhtaçlığı vardır ve bunlar, insanın motivasyonunu tetikler. Maslow’un gereksinimler hiyerarşisini bir piramit üzere düşünebiliriz.
Maslow’un muhtaçlıklar hiyerarşisi basamakları:
Fizyolojik muhtaçlıklar:
Maslow’un gereksinimler hiyerarşisi teorisinin birinci basamağında fizyolojik gereksinimler yer alır. Bunlar, insanın hayatta kalması için gerekli olan yiyecek, içecek, dinlenme, giyinme, barınma, sıhhat ve üreme üzere gereksinimlerdir. Bu gereksinimlerini yerine getirmemiş bir insan kolay kolay öteki basamaklara geçemez.
Güvenlik gereksinimleri:
Maslow’un gereksinimler hiyerarşisi teorisinin ikinci basamağında güvenlik muhtaçlıkları yer alır. Duygusal ve fizikî şiddetten korunma, hırsızlıktan korunma, duygusal istikrar, sıhhat güvenliği, finansal güvenlik üzere bahisler güvenlik gereksinimleri ortasında yer alır.
Sevgi muhtaçlığı:
Maslow’un muhtaçlıklar hiyerarşisi teorisinin üçüncü basamağında sevgi muhtaçlığı yer alır. Ebeveynden, kardeşlerden, çocuklardan, eşlerden, partnerlerden ve arkadaşlardan alınan sevgi bu muhtaçlık kapsamındadır. Cinsel bağlantıda fizikî ve duygusal yakınlık, akraba bağları, sosyal kümelere üye olma, iş arkadaşlarıyla takım kurma, bir kulübe üye olma, hobi kümesine katılma üzere hususlar da bu basamak kapsamında kıymetlendirilir.
Saygınlık gereksinimi:
Maslow’un muhtaçlıklar hiyerarşisi teorisinin dördüncü basamağında saygınlık gereksinimi yer alır, bunlar ego güdümlü gereksinimlerdir. Bu gereksinimlerin başında bedelli olduğunuz ve saygıyı hak ettiğiniz inancı ile şahsî gelişim ve muvaffakiyet potansiyeline olan inanç yani kısaca özsaygı gelir. Diğerlerinden duyulan hürmet da kendi özsaygınızı arttırır.
Kendini gerçekleştirme muhtaçlıkları:
Maslow’un muhtaçlıklar hiyerarşisi teorisinin beşinci basamağında kendini gerçekleştirme muhtaçlıkları yer alır. Bu gereksinimler, kişinin tüm potansiyelini gerçekleştirmesi olarak tanımlanır. Piramidin doruğudur. Eğitim, marifet geliştirme, diğerleriyle ilgilenme, yeni bir lisan öğrenme, seyahat etme, ödül kazanma üzere mevzular kendini gerçekleştirme muhtaçlıkları kapsamında kıymetlendirilir.
Maslow, kendini gerçekleştirme gereksinimlerini büyüme muhtaçlığı olarak da isimlendirir. Hiyerarşinin birinci dört basamağındaki eksiklik gereksinimlerinden başka olarak kıymetlendirilir. Eksiklik muhtaçlıkları karşılanmadığı vakit kişi ziyan görür ve mutsuz olur. Kendini gerçekleştirme gereksinimleri karşılandığı vakit kişi keyifli olur lakin karşılanmadığı vakit ziyan görmez. Bu nedenle birinci dört basamak, hayati kıymete sahiptir.
Abraham Maslow ve çalışmaları neden değerli?
8 Haziran 1970 tarihinde hayatını kaybeden Abraham Maslow, 20 yüzyılın en değerli psikologlarından bir tanesi olarak kabul ediliyor. Çünkü o, çalışmalarında her vakit insanın olumlu taraflarına odaklandı. Yaptığı çalışmalar sayesinde insan zihni düzgünleşme belirtileri gösterdi. Muhtaçlıklar hiyerarşisi teorisi üzerine sayısız tenkit olsa bile çalışmaları bugün bile bilim dünyasını etkilemeye devam ediyor.
Psikoloji bilimine sayısız katkı yapmış isimlerden bir tanesi olan Abraham Maslow kimdir, Maslow’un muhtaçlıklar hiyerarşi teorisi nedir gibi merak edilen soruları yanıtlayarak bu teori hakkında bilmeniz gereken ayrıntılardan bahsettik. Bahis hakkındaki fikirlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
